#SamenOfNiet

De actie

#SamenOfNiet

Stop de tweedeling! Er wordt ons verteld dat de versoepelingen voor iedereen gelden, maar niets is minder waar. De maatschappij gaat steeds meer open, maar risicogroepen zitten nog steeds in isolatie. Naar buiten gaan is nog steeds onveilig en wordt steeds minder veilig als er meer versoepelingen komen. Vaak worden risicogroepen bewust uitgesloten.

Inmiddels zijn de mondkapjes niet meer verplicht en kunnen mensen weer op vakantie, terwijl risicogroepen wordt aangeraden om voorzichtig te zijn met bezoek, geen boodschappen te doen en niet met het OV te reizen. De tweedeling in de samenleving lost zichzelf niet op als de vaccinaties zijn uitgedeeld, zeker omdat veel mensen zich niet laten vaccineren, niet iedereen een vaccin kan nemen of dat voor sommige mensen de vaccinatie onvoldoende helpt. Bovendien kan iemand ondanks de vaccinatie mogelijk nog steeds besmettelijk zijn voor anderen.

Veel mensen lijken niet meer door te hebben dat de verdeeldheid groeit. We leven in een twee stromen maatschappij en door de aanpak van het kabinet wordt dit probleem nog groter. Daarnaast is wat er nu gebeurt ook niet veilig voor mensen die niet in een risicogroep zitten en wordt er een nieuwe golf verwacht in de tweede helft van dit jaar. Indammen zodat we allemaal samen veilig zijn en blijvend kunnen versoepelen, gebeurt nog steeds niet.

De risicogroepen en hun naasten blijven achter. Het wordt tijd om op te komen voor de rechten en de gelijkwaardigheid van risicogroepen. Het wordt tijd om de scheiding van risicogroep te stoppen. We moeten niet gaan versoepelen voor de ene groep en een andere groep achterlaten. Dit gaat ons allemaal aan. De enige manier waarop we uit deze crisis kunnen komen is SamenOfNiet.

De tweedeling

Al anderhalf jaar leven risicogroepen meer in isolatie dan de rest van de maatschappij. Onze levens waren en bleven vooral in en rondom ons huis. Maar doordat de maatschappij maatregelen had die, ondanks dat ze niet genoeg hielpen, wel zorgden voor enigszins minder voetverkeer buitenshuis, was er voor sommigen van ons nog de optie om belangrijke afspraken zoals medische afspraken wel op locatie te doen en konden we soms veilig ons werk doen als we op locatie moesten werken.

De recente versoepelingen maakten daar een nogal abrupt en onverwacht einde aan. De versoepelingen kwamen op een moment dat ze eigenlijk niet konden. We zaten nog midden op een piek, met meer besmettingen dan vorig jaar. Door die versoepelingen kan één groep in de samenleving wel praktisch volledig naar buiten, maar de risicogroepen nog altijd niet. En wanneer ze wel naar buiten moeten, is dit een stuk een onveiliger.

Ook op andere manieren worden risicogroepen verder gescheiden van de rest van de maatschappij en wordt er geen rekening gehouden met dat alleen vaccins niet genoeg is. Fieldlab Experimenten houden geen rekening met risicogroepen en sluiten ons actief uit in hun reglement. Ook financiële uitsluiting neemt toe. En de toegankelijkheid die was gemaakt tijdens de pandemie, neemt weer af.

We hebben nu juist de kans om de samenleving zo te herbouwen dat iedereen mee kan doen, maar helaas sluiten we risicogroepen uit.

Waarom gebeurt het?

Er zijn twee verklaringen voor het groter worden van de tweedeling.

De eerste is omdat er al tweedeling was. Hierdoor is het makkelijker om de vergroting te missen.

De andere reden is omdat er gedaan wordt alsof de wereld opengaat voor iedereen, vaccins helpen voor iedereen en niemand opgesloten meer hoeft te zitten. Door het positieve enthousiasme dat we ervaren, omdat vaccins natuurlijk wel ongelooflijk veel helpen, missen we dat dit niet het complete antwoord is, en niet voor iedereen.

Voorbeelden

Hoe ziet de afscheiding in de maatschappij er nu dan uit? Het neemt verschillende vormen aan. Hieronder zijn wat concrete voorbeelden om het helpen uit te leggen.

Bijna alle Covid maatregelen zijn nu al weer losgelaten en mensen houden zich niet goed aan de maatregelen die er nog wel zijn, zoals de 1,5 meter afstand. Voor de meeste mensen is dit een langverwacht iets. Echter, mensen in de risicogroepen wordt nog steeds aangeraden om zo min mogelijk mensen te zien, de supermarkt te vermijden, en geen gebruik te maken van het OV. Hierdoor ontstaat er een tweedeling tussen mensen in de risicogroep en mensen die niet in de risicogroep zitten. Mensen kunnen niet meer meedoen want het is nog steeds onveilig.

Ook nu bijna alle maatregelen zijn losgelaten, vinden steeds meer evenementen die eerder online plaatsvonden weer op locatie plaats. Dit kan ervoor zorgen dat sommige mensen niet meer mee kunnen doen, omdat het evenement voor hen niet (meer) toegankelijk is. Dit is helemaal het geval nu de anderhalve meter op evenementen wordt losgelaten.

Ook andere vormen van toegankelijkheid verdwijnen. Thuiswerken, online een museum bezoeken, scholing volgen vanuit huis en meer, is langzaam steeds minder mogelijk. Risicogroepen en gehandicapte mensen die het hard kunnen gebruiken, kunnen door de versoepelingen weer minder mee doen aan de maatschappij.

Een ander voorbeeld van hoe risicogroepen, en hun naasten, niet meer mogen meedoen is de Fieldlab Evenementen. De meeste mensen in de risicogroepen willen niet meedoen met de Fieldlab Evenementen omdat ze heel veel risico lopen. Maar deze mensen moeten wel de keuze hebben om dat te besluiten voor zichzelf. Dat kan echter niet, omdat risicogroepen niet mogen meedoen, zelfs als ze gevaccineerd zijn. Met de uitsluiting van risicogroepen geven de organisatoren dus eigenlijk aan, dat de Fieldlab evenementen niet veilig zijn.

Niet alleen mensen in risicogroepen lopen kans om uitgesloten te worden bij de heropeningen. Zo wordt er veel gesproken over testen voor deelname, maar arme mensen kunnen dit niet betalen. De plannen om testbewijzen 7,50 euro te laten kosten zijn nog niet helemaal van de tafel, (demissionair) minister De Jonge wil de mogelijkheid hiervoor nog openhouden. Niet meer mee kunnen doen aan de samenleving omdat het nog meer gaat kosten, is ook uitsluiting.

De vakanties geven een reële kans op meer virusverspreiding en brengen meer gevaar met zich mee. In het buitenland verlengen ze de maatregelen omdat een mutatie groeit, en terwijl deze mutatie ook in Nederland groeit, stoppen wij met mondkapjes en deels ook met de anderhalve meter maatregelen. Er is nog steeds een hoge viruscirculatie en weinig draagvlak voor de maatregelen en dit zorgt ervoor dat het nog steeds erg gevaarlijk is voor mensen zonder vaccinatie of waarbij de vaccinatie niet voldoende werkt. In een samenleving die al moeite heeft om nu de regels nog op te blijven volgen, vermindert dit soort berichten de wil van mensen om voorzichtig te blijven doen.

Vaccinaties zijn goed en ze helpen enorm de maatschappij veiliger te maken voor veel mensen, maar ze zijn niet het antwoord tegen covid. Hun rol is om te helpen covid onder controle te houden maar vaccinaties alleen zijn niet genoeg. De vaccinaties zorgen ervoor dat je minder ziek wordt van covid, maar ze zorgen er niet voor dat je het niet meer krijgt. En wanneer je gevaccineerd bent, kan je mogelijk het virus nog wel doorgeven aan anderen.

Er zijn mensen die zich niet kunnen laten vaccineren of testen, vanwege hun aandoening of een allergie. Voor deze mensen is op dit moment geen alternatief. Ook zijn er mensen in de risicogroepen waarbij het vaccin niet goed werkt. Zoals mensen met kanker, mensen die een orgaantransplantatie gehad hebben, of mensen waarbij het immuunsysteem niet goed werkt. Kinderen onder de 12 worden tot nu toe nog niet goedgekeurd voor vaccinatie, terwijl zij wel besmet kunnen raken. Ook weigeren veel mensen zich te vaccineren, en al heeft iedereen recht op zelfbeschikking, het vermindert de bescherming van het vaccin, en levert gevaar op voor risicogroepen.

Daarnaast zijn er virusmutaties waartegen de vaccins die we op dit moment hebben minder goed werken. Virusmutaties zijn verschillende varianten van hetzelfde virus. Een virus werkt in het lichaam door zichzelf veel en snel te kopiëren. Soms verandert een kopie, en is het net even wat anders. Dit is een mutatie. Doordat het virus dan anders is, werkt het vaccin soms niet zo goed meer.

De nood om te testen neemt af, en dit gaat onduidelijkheid creëren. We kunnen straks de situatie rond covid minder goed in de gaten houden, omdat we niet meer goed zien wie wel en niet ziek zijn. Vaccineren helpt dus, maar het is zeker niet het enige wat we moeten doen om met zijn allen om uit deze crisis te komen.

Groepsimmuniteit

Nederland is een van de weinige landen die nog groepsimmuniteit probeert te krijgen door zoveel mogelijk mensen het virus te laten krijgen. Ze hopen dat als je het virus krijgt mensen daardoor het niet nog eens kunnen krijgen en dat dat helpt het virus onder de knie te krijgen. Iemand die immuun is kan het virus niet doorgeven. Dit is hoe vaccins normaal gesproken werken. Wetenschappers geven aan dat immuniteit door besmetting waarschijnlijk niet werkt, en dat dit ook gevaarlijk en mensonvriendelijk is omdat het leidt tot miljoenen doden in de wereld.

Dit beleid betekent dat, ondanks dat wordt gezegd van wel, risicogroepen niet beschermd worden. De maatregelen die plaatsvinden zijn er om te proberen de IC’s in ziekenhuizen niet te overbelasten. Veel experts binnen en buiten Nederland, zoals het WHO, vinden deze aanpak onmenselijk. Er kleven te veel risico’s aan.

Het leidde al tot duizenden doden. We zitten nu officieel al richting de 18.000 doden en oversterfte in rekening nemende 30.000. Daarnaast leiden infecties ook tot nieuwe chronische ziektes, zoals long-covid.

De groepsimmuniteitaanpak, die niet gericht was op het beschermen van risicogroepen, zorgde er ook op andere manieren voor dat de bescherming van risicogroepen niet het belangrijkste was. Geld ging vaak zwaarder tellen dan mensenlevens, en beïnvloedde keuzes. Het lobbyen van mensen met grote bestuursorganen achter hen zorgde ervoor dat risicogroepen steeds later en later werden gevaccineerd, wat ook niet hielp met de bestrijding van het virus.

Dit beleid zorgde uiteindelijk voor veel onduidelijkheid onder de mensen, omdat de aanpak vaak niet een vast patroon volgde en ook niet goed uitgelegd werd. Het ene moment zorgt hoge cijfers voor een lockdown, het ander moment versoepelen we. Doordat het beleid zo onduidelijk was, begon het draagkracht te verliezen. Veel meer mensen beginnen zich steeds minder aan de maatregelen te houden. Doordat we niet goed in kaart hebben wat nodig is en wat er gebeurt, zijn veel mensen covidmoe en zien ze het nut van de maatregelen niet meer in. Dit is gevaarlijk, niet alleen voor risicogroepen, maar voor iedereen.

We merken nu steeds meer dat sommige mensen erg veel moeite hebben om te accepteren dat de pandemie er (nog steeds) is. Het is ook moeilijk om te accepteren dat we nog niet volledig onze levens kunnen oppakken. Maar het is ook nodig, als we samen en blijvend uit deze pandemie willen komen, dat we dit inzien. Want wie wil nou weer een lockdown in het najaar? En wie weet, straks nog een virus variant, die zich niks aantrekt van het vaccin. Dan zijn we weer terug bij af. Wij willen duidelijkheid en veiligheid, zodat we straks samen en blijvend helemaal open kunnen met zo weinig mogelijk slachtoffers. Dat we elkaar in de ogen kunnen kijken en zeggen: “we hebben gedaan wat we konden, om de schade te beperken.”

De vraag is dus dan ook: Waarom blijven wij dit groepsimmuniteitbeleid dan nu nog uitvoeren? Waarom dammen we het coronavirus niet in, en vaccineren we de Nederlandse bevolking tegelijkertijd? Alleen zo kan het virus onder controle gebracht worden.

Wat is indammen?

Er zijn verschillende strategieën om met het virus om te gaan. Er is onze onmenselijke kudde-immuniteit strategie, maar je kan het virus ook indammen. Indammen betekent letterlijk ‘binnen grenzen houden’. In dit geval betekent het dat je het virus binnen grenzen houdt met een sterk beleid.

Dit hebben landen zoals Nieuw-Zeeland gedaan. Bij indammen wordt er niet gestuurd op ziekenhuis- of IC opnames, maar op zo min mogelijk besmettingen. “Brandjes uittrappen waar ze ontstaan” feitelijk. Dit doe je door een strak TTQIbeleid (dit staat voor test, traceer, quarantaine en isoleer) en door als het virus ergens oplaait, strak in te grijpen met een (al dan niet lokale) strenge maar vaak veel kortere lockdown. Ook inreisverboden voor landen die veel virusdruk hebben, kunnen bij dit beleid horen. Doordat je zorgt dat de verspreiding van het virus niet sterk kan groeien, is er meer ruimte voor vrijheid voor iedereen.

Door sterk op te treden blijft de situatie vrijer en veiliger voor iedereen. Ook de economie loopt minder schade op. Landen die dit beleid volgden (In Nederland is vooral het resultaat van NieuwZeeland bekend), konden vaker en vollediger open door dit beleid, en dit had positief effect op mens en economie. Lockdowns waren kort.

Gevolgen huidig covid-beleid

Het huidige covid-beleid heeft veel kwaad gedaan. Veel, zoals het blijvende risico voor risicogroepen blijft bestaan. Maar er is meer. Er is een onnodig groot aantal mensen overleden en mensen moeten hun geliefden missen. Mensen zijn nu chronisch ziek geworden met longcovid maar ook zijn er veel mensen die fysieke schade hebben opgelopen aan hun lichaam door uitstel van behandelingen. Burnout en mentale klachten in de zorg nemen toe mede door de druk. Sekswerkers hebben door gebrek aan hulp zware klappen te verduren gekregen. Ook economisch was dit beleid niet goed.

Als dit beleid met enkel focus op de vaccinaties doorgaat, dan blijven deze problemen bestaan. We moeten overbelasting van zorg, risicogroepen en de rest van de maatschappij tegengaan. Ook moeten we een nieuwe golf voor zijn.

Het huidig beleid heeft er voor gezorgd dat de draagkracht voor de maatregelen steeds meer afzwakte. Pas is er een enquête gehouden door het RIVM (zie afbeelding). 51% van de ondervraagde mensen laten zich nog maar testen bij klachten.
En 1/3de wast nog maar geregeld hun handen.
40% isoleert zich niet met klachten.

Er is vaak gezegd, dat het beleid er is, om overbelasting van de zorg te voorkomen. In de praktijk echter, hebben de zorgmensen vanaf het begin van eerste golf, continue op volle kracht moeten werken. Die mensen zijn niet immuun voor covid, en moeten dus de bezetting rond krijgen, met minder mensen. Daarbij is zorg uitgesteld, die dan in de rustigere periodes ingehaald moet worden. Voordat de uitgestelde zorg van de eerste golf was ingehaald, kwam de tweede al. En zo verder. Inmiddels is er dus veel zorg, die moet worden ingehaald. En dat is voor de mensen die de zorg dus niet op tijd hebben gekregen, erg naar. Dit kost hen levensplezier, maar ook levensjaren. En hierbij zijn ook mensen met werk, die minder goed of niet konden werken door de uitgestelde zorg, en dus geld kosten aan hun werkgever en/of de maatschappij. Net als de nieuwe post-covid/long-covid patiënten, die vaak relatief jong en gezond waren voor de pandemie.

De zorg kampt al jaren met een hoge werkdruk. Wij vrezen, dat door de pandemie, en met name het beleid, de druk nu zo hoog is, dat zorgmedewerkers massaal overspannen gaan raken en/of ander werk gaan zoeken. Het wordt tijd, dat we de zorg waarderen, voor het essentiële werk dat ze doen. En klappen is niet genoeg. Sterker nog, het is extra pijnlijk, doordat er daarna geen goede echte ondersteuning en waardering is gekomen voor de zorgmedewerkers.

“Niet ieder zonnestraaltje betekent meteen dat het lente is.” zei Hugo de Jonge maart vorig jaar. “We proberen ons voor te bereiden op zwaar weer.” Maar dat gevoel van lente heeft ons toch te vaak overgenomen. Kunnen we ons eindelijk voorbereiden op dat zware weer?

Onze concrete doelen

Wat willen wij nu eigenlijk concreet? We zetten het hieronder uit.

Dat er een indambeleid geldt tot het helemaal niet meer nodig is. Dit creëert een veilige, open situatie voor iedereen.

Dat we versoepelen met oog op wat het veiligst en best is voor iedereen en niet enkel voor mensen die vallen binnen de norm, zodat de maatschappij veilig open kan voor iedereen. Dit betekent dat we nog wel voorzichtig moeten zijn nog met enkele van de aangekondigde versoepelingen. Dat zijn onder andere de vakanties, mondkapjes, dat naast terrassen mensen weer binnen kunnen zitten. En dat we pas meer doen wanneer meer mensen gevaccineerd zijn. Dat de versoepelingen worden gedaan op een manier dat die zorg minimaal belast, maar juist respecteert en waardeert. En dat de taal rondom versoepelingen reflecteert wat er gebeurt. Niet meer aangeven dat versoepelingen er zijn voor iedereen.

Dat de toegankelijkheid van de pandemie doorgevoerd blijft voor wie dit nodig hebben. Niet enkel voor risicogroepen die nog steeds niet uit de isolatie kunnen, maar ook voor gehandicapte mensen die ontoegankelijkheid kregen voorgeschoteld. Laten we leren van de pandemie. Bij GeenDorHout hebben we enkele voorbeelden verzameld, maar het bevat onder andere meer toegankelijkheid via dingen op afstand kunnen doen. Medisch waar kan, bij werk en school onder andere door videobellen of thuiswerken, en ook meer online toegankelijkheid voor events. Voor veel mensen creëert dit veilige en psychische en fysiek gezondere situaties wanneer zij die keuze behouden.

Dat directe en indirecte uitsluiting wordt tegengehouden.

Leerlingen die vanwege veiligheid van zichzelf of hun omgeving vanuit huis naar school willen of moeten, krijgen niet te maken met leerplichtambtenaren maar worden geholpen dit te regelen. Leraren die kiezen voor Zoomlessen krijgen ook die mogelijkheid.

Met indammen zouden lockdowns, zoals ze waren, niet nodig moeten zijn, maar mocht dit toch gebeuren, dan worden sekswerkers, kleine bedrijven en andere mensen, die financieel buiten de boot, vallen wel geholpen en dit zonder uitstapbeleid of andere complexe voorwaarden.

Bescherming van de zorg. Er moeten regels en reglementen komen die nieuwe vormen van deze situatie moeten voorkomen. Maar ook een daadwerkelijke financiële beloning moet er komen.

Druktemeters voor onder andere stadscentra, zodat er overzicht is over hoe druk het wordt. Evenementen enkel met toegangstesten die gratis zijn.

In Nederland vallen veel mensen regelmatig door de mazen van het net. Ze leven op straat en vaak buiten bereik van zorg en informatie voorzieningen. In deze groepen zitten ook mensen in risicogroepen. Iedereen in Nederland heeft recht op zorg en gelijkheid. Niet alleen willen we dat er een netwerk wordt gecreëerd om deze mensen te helpen veilig te blijven in de pandemie en makkelijk zorg te krijgen, we willen dat deze netwerk omhoog blijft in geval van oplevingen en nieuwe golven, en voor verbeterde informatie voorzieningen en toegang tot zorg in het algemeen. Men gaat aan tafel met ervaringsdeskundigen om te bespreken hoe dit eruit moet zien.

Met deze maatregelen kunnen we als maatschappij samen gelijk op gaan. We gaan samen, of niet. Maar niemand blijft achter. Risicogroepen mochten tijdens deze onzekere covidtijden altijd minder dan de rest van de maatschappij, omdat het beleid het niet toelaat. Laten we er voor zorgen dat het leidt tot geen mensen die achtergelaten worden.

Tot slot

Het voelt misschien als mosterd na de maaltijd deze actie, maar zoals jullie nu gelezen hebben, de maaltijd is nog niet voorbij. We kunnen nog steeds indammen. We kunnen een open en veilige maatschappij creëren voor iedereen, zodat we allemaal verder kunnen. Dus teken de petitie en laten we politici vragen om er te zijn voor alle inwoners. Want niemand is dor hout, en we laten niemand achter. #SamenOfNiet. Alleen samen komen we uit deze situatie.

Lees de verhalen van risicogroepen over de laatste anderhalf jaar in isolatie.